دفاع از حقوق شخصي

(مسئله 2159) اگر كسي به خود انسان يا ناموس يا خويشان و بستگان او يا به مسلماني ديگر به قصد كشتن يا تجاوز هجوم آورد ، بر انسان واجب است به هر صورت ممكن دفاع نمايد ؛ هر چند منجر به كشته شدن مهاجم شود . ولي بايد سعي كند تا وقتي كه راه خفيف‌تر يا فرار ميسر است ، دست به كار شديد و خشن نزند .

(مسئله 2160) اگر انسان نتواند به تنهايي از جان و ناموس خود دفاع كند واجب است از ديگران كمک بگيرد ؛ هر چند از ظلمه باشند .

(مسئله 2161) اگر دزدي به قصد بردن مال انسان يا بستگان او هجوم آورد ، انسان حق دارد با رعايت مراتب دفاع كند ؛ هر چند به كشته شدن مهاجم بينجامد .

(مسئله 2162) اگر هنگام دفاع با رعايت مراتب آن به شخص تجاوزگر زيان مالي و جاني يا نقص عضو وارد شود ، دفاع كننده ضامن نيست ؛ ولي اگر درجات خفيف‌تر يا فرار ميسر بوده و با اين حال به مراحل بالاتر و شديدتر عمل نموده باشد بنا بر احتياط ضامن است و در هر صورت اگر از سوي تجاوزگر به دفاع كننده خسارتي برسد ، شخص مهاجم ضامن است .

(مسئله 2163) اگر انسان به گونه‌اي بر مهاجم پيروز شود كه وي ديگر توان تهاجم نداشته باشد ، دفاع كننده حق زدن يا زخمي كردن و يا كشتن وي را ندارد ؛ بلكه تعزير او با حاكم شرع است .

(مسئله 2164) كسي‌كه مرد بيگانه‌اي را با همسر يا دختر يا يكي از زنان خويشاوند خود بيابد ، چنانچه او قصد تجاوز به آنان را داشته باشد ، بايد به هر شيوة ممكن از حريم آنان دفاع نمايد ؛ هر چند به كشته شدن تجاوزگر بينجامد ؛ بلكه بايد از تجاوز به ناموس مسلمانان ديگر هم دفاع كند . و در هر حال رعايت مراتب دفاع لازم است ، و با رعايت مراتب انسان ضامن خسارت او نيست ؛ ولي اگر با وجود مراتب پايين‌ تر دست به كار شديدتر بزند بنا بر احتياط ضامن است .

(مسئله 2165) اگر كسي براي آگاهي بر ناموس يا اسرار شخصي افراد يا براي ديدن بدن نامحرم ـ به طور عادي يا با دوربين و نظاير آن ـ به درون خانه‌هاي مردم نگاه كند ، بايد در مرحلة اول او را نهي كرد ، و در صورت ادامه دادن با رعايت مراتب از او جلوگيري نمود ؛ گرچه به مجروح يا كشته شدن او بينجامد .

(مسئله 2166) دفاع از جان خود و بستگان جايز بلكه گاهي واجب است ؛ هر چند احتمال دهد يا يقين كند كه در اين راه كشته مي‌شود . ولي در دفاع از مال اگر يقين به كشته شدن دارد دفاع واجب نيست ؛ بلكه احتياط در ترك آن است .

(مسئله 2167) اگر انسان گمان كند شخصي قصد هجوم به جان يا مال و يا ناموس وي را دارد و در مقام دفاع خسارتي به مهاجم برساند و بعد معلوم شود اشتباه كرده گناهكار نيست ؛ ولي ضامن خسارتي كه وارد نموده مي‌باشد .

(مسئله 2168) اگر حيوان درنده‌اي كه متعلق به ديگري است به انسان حمله كند انسان حق دارد از خود دفاع نمايد ، و با رعايت مراتب اگر به حيوان خسارتي وارد شود ضامن نيست ؛ مگر در موردي كه انسان متجاوز باشد .