احکام بیمه

«بيمه» قراردادی است كه ميان متقاضی بيمه و مؤسسه يا شركت و يا شخص خاصي بسته مي‌شود و مفاد آن به عهده گرفتن خسارتهای شخص يا مال متقاضی است به‌وسيله شخص يا مؤسسه يا شركت بيمه‌كننده در برابر عوضی كه متقاضی بيمه می‌پردازد .

(مسئله 2466) قرارداد بيمه مانند قراردادهای ديگر نيازمند صيغه عقد است ؛ ولی لازم نيست صيغه آن به عربي خوانده شود ؛ بلكه اگر متقاضی بيمه با هر واژه‌اي مقصود خود را به بيمه‌كننده بفهماند و بيمه‌كننده هم آن قرارداد را بپذيرد عقد بيمه منعقد شده و قرار داد صحيح است .

(مسئله 2467) ظاهراً بيمه عقد مستقلی است ، ولی بنابراحتياط آن را در قالب بعضی عقود ديگر همچون صلح يا هبه معوضه يا ضمانتِ در مقابل عوض به وجود آورند .

(مسئله 2468) در بيمه علاوه بر شرايط ساير عقود از قبيل بلوغ ، عقل، اختيار و مانند آن ، چند شرط معتبر است:

تعيين دو طرف قرارداد كه افراد هستند يا مؤسسات يا شركتها و يا دولت .

تعيين مورد بيمه كه شخص است يا اتومبيل ، كشتی ، هواپيما ، مزرعه ، مغازه و يا هر چيز ديگر .

تعيين مبلغ و اقساطي كه بايد به بيمه‌كننده پرداخت شود و نيز تعيين زمان پرداخت آن اقساط .

تعيين زمان بيمه كه از آغاز فلان ماه يا فلان سال تا چند ماه يا چند سال است .

تعيين آفات و خطرهايي‌كه بيمه‌كننده عهده‌دار آنها می‌شود ؛ مانند آتش‌سوزی ، تصادفات ، غرق شدن و يا بيماری . و می‌توان كليه آفاتی را كه موجب خسارت مي‌‌شود قرار دهند .

(مسئله 2469) لازم نيست در قرارداد بيمه خسارت هم تعيين شود ؛ پس اگر قرارداد كنند هر اندازه زيان وارد شود تمام يا قسمتي از آن را جبران كند صحيح است .

(مسئله 2470) در بيمه هر يک از دو طرف مي‌توانند مفاد ايجاب يا قبول را اجرا نمايند ؛ ولی بايد قيودی كه گفته شد معلوم شود و قرارداد بر اساس آنها واقع گردد .

(مسئله 2471) ظاهراً تمام اقسام بيمه با شرايطی كه ذكر شد صحيح مي‌باشد .گرچه در بيمه عمر شبهه ربا باشد احتياط در ترک است .

(مسئله 2472) اگر عده‌ای با سرمايه مشترک خود مؤسسه‌ای را تأسيس كنند و قرار بگذارند كه هر خسارتی به هركدام از آنان وارد شد آن مؤسسه جبران نمايد اشكال ندارد و بايد طبق قرارداد عمل شود ؛ و آن را «بيمه متقابل» می‌نامند . و در اين فرض چنانچه شركت مذكور با پول جمع شده شركا و با اجازه آنان به تجارت بپردازد صحيح است ؛ و هر يک از شركا علاوه بر دريافت خسارت مطابق قرارداد سهمی از سود تجارت خواهند داشت .

(مسئله 2473) چون پرداخت اقساط حق بيمه بهعنوان قرض نيست ، بنابراين مؤسسه بيمه‌كننده می‌تواند به منظور تشويق متقاضيان بيمه متعهد شود علاوه بر تأمين خسارت مبلغی به آنان بپردازد .