حكم بعضي اعضاي ميت
(مسئله778) همه احكام ميت: از «غسل ، كفن ، حنوط ، نماز و دفن» در سه مورد بر قسمتي از پيكر او نيز بايد اجرا شود:
1ـ اسكلت استخواني بدن ، در مواردي چون طعمه حيوانات درنده قرارگرفته باشد ، اگر اسكلت استخواني بدن سالم باشد ، بر استخوانهاي بدون گوشت بايد همه احكام ميت اجرا شود ، حتي اگر يكي دو قطعه از استخوانها نيز از بين رفته باشد .
2ـ اگر پيكر انساني كامل باشد همه احكام مرده بر آن اجرا مي‌شود ، اگر چه برخي از عضوهاي جانبي آن مثل سر ، دستها و پاها از بين رفته باشد .
3ـ نصف كامل بدن برنيمي از بدن يک انسان ، كه قلب در آن است ، همه احكام ميت جاري مي‌شود ، خواه به طول يا به عرض قطع شده باشد ، به شرط اين‌كه اعضاي نصف بدن را داشته باشد ، يعني در برش «عرضي» شامل: سر و دو دست ، و در برش «طولي» شامل: نيمي از سر ، يک دست و يک پا باشد .
(مسئله779) در مورد نصف بدن كه شامل قلب باشد ولي همه اعضاي ياد شده را نداشته باشد ، احتياط واجب است كه همه احكام ميت اجرا شود .
(مسئله780) اگر عضوي از بدن ميت جدا شده كه استخوان در آن هست ، بنا بر احتياط واجب بايد آن را غسل داده در پارچه‌اي بپيچند ، سپس آن را دفن كنند .
(مسئله781) اگر قطعه گوشتي از بدن ميت جدا شده و استخوان در آن نيست ، احتياج به غسل ندارد ولي بايد آن را دفن كنند و احتياط مستحب آن است كه آن را در پارچه‌اي بپيچند و سپس دفن كنند .
(مسئله782) اگر قطعه‌اي از بدن انسان زنده جدا شود ، احكام ميت بر آن جاري نمي‌شود ، اگر چه استخوان هم داشته باشد ، ولي بهتر است كه آن را دفن كنند .
(مسئله783) بر بچه سقط شده نماز ميت مشروعيت ندارد ، پس اگر خلقتش كامل شده و اعضايش رشد كرده باشد ، آن را غسل داده ، حنوط و كفن نموده دفن مي‌كنند .
(مسئله784) بچه سقط شده‌ای كه چهار ماه در شكم مادر بوده ، ولي خلقتش كامل نشده بنا بر احتياط واجب او را غسل داده ، در پارچه‌اي پيچيده ، دفن كنند .
(مسئله785) بچه سقط شده‌ای كه چهار ماهه نشده و خلقتش كامل نگشته ، احتياج به غسل و كفن ندارد ، بلكه او را در پارچه‌اي پيچيده دفن مي‌كنند .
احكام نبش قبر
(مسئله786) نبش قبر مسلمان يعني شكافتن قبر او ـ هرچند طفل يا ديوانه باشد ـ حرام است ؛ ولي اگر بدنش از بين رفته و خاك شده باشد اشكال ندارد .
(مسئله787) نبش قبور امام‌زاده‌ها ، علماء ، شهدا و صلحا ـ اگر چه سالها بر آن گذشته باشد ـ در صورتي كه زيارتگاه باشد حرام است ؛ بلكه اگر زيارتگاه هم نباشد بنا بر احتياط واجب نبايد آن را نبش كرد .
(مسئله788) در چند مورد شكافتن قبر جايز است ، از جمله:
1ـ در صورتي كه ميت بي‌غسل يا بي‌كفن دفن شده باشد ، يا بفهمند غسل او باطل بوده يا به غير دستور شرع كفن شده است و يا اين‌كه او را در قبر رو به قبله نگذاشته‌اند ؛ ولي چنانچه بر او نماز نخوانده يا نمازي كه خوانده‌اند باطل باشد ، بايد نماز را بر قبر او بخوانند و شكافتن قبر جايز نيست .
2ـ در صورتي كه براي يک مطلب شرعي كه اهميت آن از شكافتن قبر بيشتر است قبر را بشكافند .
3ـ در صورتي كه براي ثابت شدن حقي بخواهند بدن ميت را ببينند .
4ـ در صورتي كه ميت در زمين غصبي دفن شده باشد و مالک زمين راضي نشود كه در آنجا بماند .
5ـ در صورتي كه كفن يا چيز ديگري كه با ميت دفن شده است غصبي باشد و صاحب آن راضي نشود .
6ـ در صورتي كه ميت را در جايي كه بي‌احترامي به اوست دفن كرده باشند .
7ـ در صورتي كه بترسند درنده‌اي بدن ميت را پاره كند يا سيل او را ببرد و يا دشمن بيرون آورد .
8 ـ در صورتي كه بخواهند قسمتي از بدن ميت را كه با او دفن نشده است دفن كنند ولي احتياط واجب آن است كه آن قسمت از بدن را طوري در قبر بگذارند كه بدن ميت ديده نشود .
9ـ در صورتي كه خلاف وصيت ميت در جاي ديگري دفن شده باشد ؛ اما اگر بدن متلاشي شده و يا نبش قبر موجب بي‌احترامي به او شود جايز نيست .