حكم اذكار نماز

(مسئله1133) نمازگزار بايد در ركوع و سجده و تشهد «ذكر» بگويد و احكام هر كدام در جاي خود بيان شد .

(مسئله1133) نمازگزار مخير است به جز حمد و سوره و تسبيحات كه احكام آن گذشت بقيه ذكرهای واجب يا مستحب نماز را مثل تكبيره الاحرام ، ذكر ركوع و سجده ، قنوت ، تشهد و سلام نماز را بلند يا آهسته بخواند .

     ترتيب

(مسئله1133) اگر عمداً ترتيب نماز را به هم بزند، مثلاً سوره را پيش از حمد بخواند يا سجود را پيش از ركوع به جا آورد ، نماز باطل مي‌شود .

(مسئله1133) پس «ترتيب» در نماز به اين معناست كه واجبات نماز را به همان ترتيبي كه گفته شده انجام دهد ؛ يعني با نيت و تكبيره الاحرام نماز را شروع كند و در هر ركعتي حمد و سوره را پيش از ركوع انجام دهد و... و اگر كسي عمداً ترتيب نماز را به هم بزند نمازش باطل است .

(مسئله1133) اگر ركني از نماز را فراموش كند و چيزي را كه بعد از آن است به‌جا آورد ، يكي از دو صورت را دارد:

1ـ اگر آنچه بعد از آن است و به جا آورده ركن باشد ـ مثلا ركوع را فرموش كرده و دو سجده نموده باشد ـ نمازش باطل است .

2ـ اگر آن‌چه بعد از آن است و به جا آورده ركن نباشد ـ مثلاً پيش از آن‌كه دو سجده كند تشهد بخواند ـ بايد ركن را به جا آورد و آن‌چه را كه از روي اشتباه پيش از آن خوانده دوباره بخواند و بنا بر احتياط واجب براي هر زياده دو سجدة سهو بنمايد .

(مسئله1133) اگر چيزي را كه ركن نيست فراموش كند و مشغول بعد از آن شود ، يكي از دو صورت را دارد:

1ـ اگر آن‌چه بعد از آن است و به جا آورده ركن باشد ـ مثلاً حمد را فراموش كرده و مشغول ركوع شده باشد ـ نمازش صحيح است ، و براي حمد فراموش شده بنا بر احتياط واجب دو سجدة سهو بنمايد .

2ـ اگر آن‌چه بعد از آن است و به جا آورده ركن نباشد ـ مثلاً حمد را فراموش كرده و سوره را خوانده باشد ـ چنانچه وقتي مشغول ركن بعد شده يادش بيايد، بايد بگذرد و نماز او صحيح است ، و براي هر واجب فراموش شده بنا بر احتياط واجب دو سجدة سهو به جا آورد ؛ و چنانچه مشغول ركن بعد نشده باشد ، بايد آن‌چه را فراموش كرده به جا آورد و بعد از آن چيزي را كه از روي اشتباه جلوتر خوانده بخواند، و براي هر زياده بنا بر احتياط واجب دو سجدة سهو به جا آورد .

(مسئله1133) اگر سجده اول را به خيال اين‌كه سجدة دوم است يا سجدة دوم را به خيال اين‌كه سجدة اول است به جا آورد نماز صحيح است، و سجدة اول او سجدة اول ، و سجدة دوم او سجدة دوم حساب مي‌شود .

     موالات

(مسئله1140) «موالات» يعني آن‌كه نمازگزار كارهاي نماز مانند ركوع ، سجود و تشهد را پشت سر هم و بدون فاصلة عرفي به جا آورد و چيزهايي را كه در نماز مي‌خواند به طوري كه معمول است پشت سر هم بخواند ؛ پس اگر موالات نماز را به هم بزند و ذكرها و قرائت و كارهاي نماز را پشت سر هم انجام ندهد به طوري‌كه از صورت نمازگزار بيرون رود ، نمازش باطل است .

(مسئله 1140) اگر در نماز از روي اشتباه ميان حرفها يا كلمات فاصله بيندازد و فاصله به‌قدري نباشد كه صورت نماز به هم بخورد ولي صورت‌كلمه يا قرائت يا ذكر از بين برود ، چنانچه مشغول ركن بعد نشده بايد آن كلمات را دوباره به طور معمول بخواند ؛ ولي اگر مشغول ركن بعد شده باشد نمازش صحيح است ، مگر در تكبيره الاحرام .

(مسئله 1140) طول دادن ركوع و سجود و خواندن سوره‌هاي بزرگ موالات را به هم نمي‌زند .

     احكام قنوت

(مسئله 1140) در تمام نمازهاي واجب و مستحب پيش از ركوع ركعت دوم مستحب است «قنوت» خوانده شود ؛ مگر در «نماز جمعه» كه در ركعت اول پيش از ركوع و در ركعت دوم پس از ركوع خوانده مي‌شود، و در «نماز وتر» كه يک ركعت است و قنوت در همان ركعت خوانده مي‌شود . و قنوت در «نماز شفع» به اميد ثواب بخواند . و در «نماز آيات» پنج قنوت مستحب است، و در نماز «عيد فطر و قربان» بنا بر احتياط واجب نُه قنوت به ترتيبي كه در جاي خود گفته شده ، خوانده مي‌شود .

(مسئله 1140) نمازگزار بايد در حال قنوت دستها را بلند كند و خوب است به اميد ثواب كف دو دست را برابر صورت بلند كند و در كنار هم به سوي آسمان نگه دارد و به جز شست بقيه انگشتها را به هم بچسباند و به كف دستها نگاه كند .

(مسئله 1140) در قنوت هر ذكري گفته شود ـ گرچه يک «سُبْحانَ اللّه» باشد ـ كافي است ؛ و بهتر است اين ذكر خوانده شود: «لا إلهَ إلّا اللهُ الْحَليمُ الْكَريم، لا إلهَ إلّا اللهُ الْعَلِيُّ الْعَظيم ، سُبْحانَ اللهِ رَبِّ السَّمواتِ السَّبْعِ وَ رَبِّ الْأَرَضينَ السَّبْعِ وَ ما فيهِنَّ وَ ما بَيْنَهُنَّ وَ رَبِّ الْعَرْشِ الْعَظيمِ وَ الْحَمْدُللهِ رَبِّ الْعالَمينَ» .

(مسئله 1140) مستحب است نمازگزار قنوت را بلند بخواند ؛ مگر در نماز جماعت كه اگر امام جماعت صداي او را بشنود بلند خواندن آن مستحب نيست .

(مسئله 1140) هر دعا و ذكری كه در قنوت گفته مي‌شود بنا بر احتياط واجب بايد به عربي صحيح خوانده شود .

(مسئله 1140) اگر كسي عمداً قنوت را نخواند قضا ندارد . ولي اگر فراموش كرده باشد ، چنانچه پيش از آن‌كه به اندازه ركوع خم شود يادش بيايد ، مستحب است بايستد و بخواند ؛ و اگر در ركوع يا پس از ركوع يادش بيايد ، مستحب است پس از ركوع قضا نمايد ؛ و چنانچه در سجده يا بعد از آن متوجه شود ، مستحب است پس از سلام نماز آن را قضا نمايد .

     تعقيبات نماز

(مسئله 1140) مستحب است انسان پس از نماز مقداري به خواندن قرآن و دعا مشغول شود ؛ و بهتر است پيش از آن‌كه از جاي خود حركت كند و به كاري مشغول شود و يا وضو ويا غسل و يا تيمم او باطل شود رو به قبله تعقيب را بخواند ؛ و لازم نيست به عربي باشد ؛ گرچه بهتر است آنچه را در كتابهاي دعا دستور داده‌اند بخواند . و از تعقيباتي كه خيلي سفارش شده است تسبيحات حضرت فاطمه زهرا(س) است كه بايد به اين ترتيب گفته شود: سي و چهار مرتبه: «أللهُ أكبَر» ، سي و سه مرتبه: «ألْحَمدُلله» و سي و سه مرتبه: «سُبحانَ الله» ، و مي‌توان «سُبحانَ الله» را پيش از «ألْحَمدُلله» گفت ، گرچه بهتر است پس از آن گفته شود .

(مسئله 1150) مستحب است نمازگزار پس از نماز سجدة شكر به جا آورد و همين اندازه كه پيشاني خود را به قصد شكر بر زمين بگذارد كافي است ؛ گرچه بهتر است در حال سجده صد مرتبه يا سه مرتبه و يا يك مرتبه: «شُكْراً لِلّه» و يا «عَفْواً» بگويد ؛ همچنين مستحب است هرگاه نعمتي به انسان مي‌رسد يا بلايي از او دور مي‌شود سجدة شكر به جا آورد.

     صلوات بر پيامبر اكرم(ص)

(مسئله 1151) مستحب است هرگاه انسان نام مبارک حضرت رسول اكرم(ص) مانند: محمد(ص)، احمد(ص)، و يا لقب و كنيه آن حضرت مانند: مصطفي(ص) و ابوالقاسم(ص) را به زبان آورد يا از كسي بشنود، گرچه در نماز باشد صلوات بفرستد؛ و هنگام نوشتن هم مستحب است صلوات را بنويسد؛ و نيز بهتر است هر وقت آن حضرت را ياد مي‌كند صلوات بفرستد به ضميمه صلوات بر آل حضرت .