احکام و اقسام عمره
(مسئله 122) عمره نيز مانند حج گاهي واجب است و گاهي مستحب؛ و بر دو قسم مي‌باشد: يا «عمره مفرده» است و يا «عمره تمتّع» كه پيش از حج تمتّع و متصل به آن مي‌باشد.
(مسئله 123) عمره نيز مانند حج بركسي‌كه شرايط وجوب آن و از جمله استطاعت آن را داشته باشد يك مرتبه در عمر واجب مي‌شود؛ و وجوب آن نيز مانند وجوب حج فوري است؛ و در وجوب آن «استطاعت عمره» معتبر است نه «استطاعت حج»، چنانكه در وجوب حج نيز «استطاعت حج» معتبر است نه «استطاعت عمره».
ولي وظيفه كساني‌كه از مكة معظّمه دور هستند عمره و حج تمتّع است و اين دو به يكديگر وابسته و متصل مي‌باشند، پس قهرا استطاعت آنها غالبا از يكديگر جدا نيست . و اگر كسي از آنان استطاعت عمره مفرده را به تنهايي پيدا كند ـ مانند كساني‌كه به نيابت ديگران به حج مي‌روند ـ بنابر اقوي چنانكه در «مسئله 106» گذشت لازم نيست براي خودش عمرة مفرده بجا آورد؛ هر چند مطابق احتياط است و خوب است تا جايي كه ممكن است ترک نشود. ولي كسي‌كه براي خودش عمره و حج تمتّع بجا آورد، قطعا عمرة مفرده براو واجب نيست.
(مسئله 124) واجب است بركسي‌كه مي‌خواهد وارد مكه شود با احرام حج يا احرام عمره وارد شود. و اگر وقت حج نيست و مي‌خواهد وارد شود واجب است با احرام عمرة مفرده وارد شود و عمره بجا آورد؛ مگر كساني‌كه بر اساس شغلشان زياد خارج و وارد مي‌شوند؛ مانند: چوپانان، مأموران راه، رانندگان و واردكنندگان موادغذايي و اشياي مورد نياز مردم كه دائما در رفت و آمد مي‌باشند، و همچنين بيماراني كه قادر به اعمال عمره حتي اضطراري آن نيستند، و يا كساني‌كه قبلا در همين ماه با احرام به مكه وارد شده و اعمال حج يا عمره را بجا آورده‌اند. و براين اساس مديران كاروانهاي حج و عمره و كارمنداني كه هر سال به مكه مشرف مي‌شوند در صورتي كه حج واجب خود را در سالهاي پيش انجام داده باشند جايز است در وقت حج يك عمرة مفرده بجا آورند و پس از آن براي رسيدگي به كار حجاج در آن ماه بدون احرام به مكه و مني و عرفات رفت و آمد كنند.
(مسئله 125) عمره و حج همان گونه‌كه به استطاعت واجب مي‌شوند به نذر و عهد و قسم و اجير شدن و مانند اينها نيز واجب مي‌شوند.
(مسئله 126) تكرار عمره نيز مانند حج، مستحب مؤكّد است؛ و مستحب است در هر ماه يك عمرة مفرده بجا آورده شود. و در معتبر بودن فاصلة زماني بين دو عمره و مقدار آن بين فقهاي ما رضوان الله عليهم اختلاف است؛ و مشهور بين آنان فاصلة يك ماه است. و از بعضي اخبار استفاده مي‌شود كه مقصود از «ماه» در اينجا حلول ماه هلالي است، نه مقدار يك ماه بدين مـعنا كه در هر ماه از ماههاي دوازده‌گانة قمري يك عمره بجا آورده شود، هر چند فاصلة دو عمره كمتر از سي روز باشد. ولي بجا آوردن زياده برآن به قصد رجاء و اميدواري مانعي ندارد؛ مخصوصا اگر ده روز فاصله باشد. و آنچه يقيني است از اعتبار فاصله بين عمره‌ها ـ اگر معتبر باشد ـ فاصلة بين دو عمره است براي خود شخص؛ پس بجا آوردن چند عمره در يك ماه به قصد اشخاص مختلف كه يكي را به قصد خود و بقيه را به نيابت ديگران يا همه را به نيابت ديگران انجام دهد ظاهرا مانعی ندارد.
(مسئله 127) عمره مفرده با عمره تمتّع در بيشتر اعمال مساويند؛ پس واجبات عمره اجمالا عبارت است از:
1ـ نيّت
2ـ احرام از «ميقات» يا «ادنی الحلّ» به تفصيلي كه مي‌آيد.
3ـ طواف خانة خدا
4ـ دو ر‌كعت نماز طواف
5ـ سعي بين صفا و مروه
6ـ «تقصير» يعني گرفتن مقداري از مو يا ناخن، يا «حلق» يعني تراشيدن سر؛ و تفصيل و شرايط اين اعمال بعدا مي‌آيد.
(مسئله 128) عمرة مفرده با عمرة تمتّع چند فرق دارد:
اول: در عمرة مفرده طواف نساء نيز واجب است و بايد بعد از تقصير يا حلق بجا آورده شود. ولي در عمرة تمتّع طواف نساء واجب نيست.
دوم: عمرة تمتّع فقط در ماههاي حج ـ شوّال ، ذي‌قعده و ذي‌حجّه ـ واقع مي‌شود؛ ولي عمرة مفرده در همة ماهها صحيح است، و بهترين وقت آن ماه رجب است.
سوم: بيرون آمدن از احرام در عمرة تمتّع تنها با تقصيركردن محقق مي‌شود، و تراشيدن سر جايز نيست؛ ولي در عمرة مفرده بين تقصير و تراشيدن سر مخيرّ مي‌باشد.
چهارم: عمره و حج تمتّع بايد متصل به يكديگر و در يک سال واقع شوند؛ ولي عمره مفرده ممكن است از حج افراد يا حج قران جدا شود و در سال بعد انجام شود، يا اگر استطاعت آن را ندارد اصلا انجام نشود.
پنجم: در عمرة مفرده اگر پيش از سعي عمدا با زن نزديكي‌كند عمرة او باطل مي‌شود و علاوه بركفاره بايد تا ماه بعد در مكه بماند و به ميقات برود و عمره را اعاده نمايد؛ ولي بطلان عمرة تمتّع با نزديكي با زن محل خلاف و اشكال است، چنانكه تفصيل آن در مبحث محرمات احرام مي‌آيد .