بسم‌الله الرحمن الرحیم
پیغمبر گرامی اسلام می‌فرمایند: بهترین زنان امت من آن زنانی هستند که مهریه‌شان سبک(کم) باشد.[1]
مسلمانان و پیروان قرآن کریم و ملت شریف افغانستان در تشکیل خانواده به بیان نورانی رسول خدا(ص) و ائمه «علیهم‌السلام» عمل نموده و احیا کننده سنت رسول خدا(ص) محمد مصطفی(ص) باشند و هرچه مراسم ازدواج ایشان را ساده و سبک برگزار نمایند با برکت و معنویت خواهد بود، انشاءالله.
بسمه‌تعـالی
محضـر مبـارك مرجع عاليقـدر جهان اسلام حضـرت آية الله العظـمي موحـدي نجفـي«مدظله العالي» سلام عليكم و رحمت الله و بركاته.
نظر به اينکه در خيلي از مجالس عروسي و ترحيم بعضي از مصارف بيجا اعم از پرداخت گله و خرج و مخارج تالار و ... در عروسي و هزينه غذا در مجالس ترحيم كه با وجود مشكلات فراوان اقتصادي براي اكثر مهاجرين موجب شده عده كثيري از مهاجرين براي تهيه هزينه مراسمات فوق زير بار قرض و بدهكاري و به طور كلي دچار مشكلات فراوان اقتصادي مي‌شوند كه حضرتعالي از اين مسائل بي‌خبر نيستيد.
لذا نظر حضرتعالي را راجع به صرف اين مخارج بيجا و غير ضروري را خواستاريم كه موجب آگاهي مهاجرين محترم و عزيز افغانستان مي‌شود.
با آرزوي سلامتي و طول عمر مرجع عالیقدر
جمعی از مقلدین حضرتعالی
بسم‌الله الرحمن الرحیم
ضمن عرض سلام براي مهاجرين محترم به خصوص پيروان اهل‌بيت«عليهم السلام» اينجانب از آنان و از شما سؤال كنندگان محترم تقاضامندم از مخارجي كه آنان را چه در امور عروسي و چه در مجالس ترحيم و چه در موارد ديگر دچار سختي و مشكل مي‌‌كند بايد جدا خودداري نمايند و اينكه رسول خدا(ص) و امامان معصوم(ع) نزد خداي تبارك و تعالي آن همه قدر و منزلت داشتند آنان عمل به احكام نوراني اسلام مي‌كردند رسول خدا(ص) فرمود: بهترين زنان امت من آن زنهايي مي‌باشد كه مهريه‌شان كم و كمتر باشد (افضل نساء امتي اقلهن مهرا)[2] و چه بسيار شايسته و لازم است كه امت رسول‌الله(ص) زنان و مردان مسلمان به سنت رسول خدا(ص) عمل كنند.
ثانيا: اگر اينگونه مخارج غير ضروري و مشكل ساز جامعه چه در مجالس عروسي و چه در غير اين مجالس اسراف و تبذير باشد شرعا حرام است.
توفيق همة شما را براي عمل به اسلام از خداي تبارك و تعالي مسئلت دارم.
استفتائات و احکام عقد و نکاح
1ـ نگاه كردن به دختران فاميل و يا غريبه و يا تعقيب كردن آنها به قصد تفحص و تحقيق براي ازداوج چه حكمي دارد؟
جواب: نگاه كردن و تفحص به مقدار متعارف براي پسنديدن جائز است ولي نبايد قصد لذت داشته باشد.
2ـ صحبت كردن با نامحرم و شوخي و مزاح يا تبسم كردن با زنان آيا جايز است با توجه به اينكه باهم همكار يا فاميل هستيم ؟
جواب: غير از مقدار ضرورت بويژه شوخي و مزاح جائز نمي‌باشد.
3ـ آيا دوستي پسر و دختر به قصد ازدواج حلال است؟
جواب: دوستي پسر و دختر به قصد ازدواج صحیح نمي‌باشد.
4ـ چت كردن و يا پيامك دادن به كسي كه مي‌خواهيم با آنان دوست شويم تا ازدواج نماييم آيا حرمت دارد؟
جواب: براي پسنديدن ازدواج اين امور خلاف متعارف است و احتياط واجب در ترك است
5ـ به نظر حضرتعالی شيربهاء يا گله و رسومات ديگري كه به عنوان لباس و هديه به خانواده عروس داده مي‌شود يا از طرف خانواده عروس تحميل مي‌گردد آيا جايز و پول آن براي پدر دختر حلال است؟
جواب: تحميل جائز نيست ولي با رضايت زوج هديه مانع ندارد ولو به نام شيربهاء باشد.
6 ـ كادوها و هداياي قبل از عقد در مالكيت چه كسي قرار دارد؟
جواب:اگر هنوز آن هدايا را تحويل خانواده زوجه نداده است ملك زوج مي باشد و اگر آنها را تحويل داده است بعد از تصرف ملك زوجه شده است.
7ـ امروزه بدون جهاز دختران را خانه بخت فرستادن عيب و عار و مايه ننگ و سرشكستگي است درصورتيكه پدر دختر پولي از داماد اخذ نمايد تا با آن جهاز تهيه شود به چه نحو باشد تا حلال باشد؟
جواب: اگر گرفتن آن لوازمات و پول از داماد به عنوان جعاله يا هديه و يا هبه باشد مانع ندارد ولو آن را شيربهاء بگويد.
8ـ آیا این مال و جهیزیه مال عروس محسوب میگردد و یا داماد؟
جواب: جهیزیه مال عروس و پول باقیمانده مال کسی میباشد که برای او هدیه یا هبه شده است یا به جعاله داده شده.
9ـ دختر شیعه با مردی که اعتقاد به ولایت ائمه(ع) ندارد می‌تواند ازدواج(دائم یا موقت) کند؟ یا برعکس؟
جواب: به عنوان ثانوی جائز نمی‌باشد گرچه ازدواج مرد اشکال ندارد.
10ـ آیا دختری که مذهبی و متدین است با فردی که از کشورهای خارجه آمده و مشکوک الحال است و امکان تفحص و تحقیق هم وجود ندارد جایز است؟
جواب: مادامیکه احراز نشود که آن کس بر دین اسلام است ازدواج با او جائز نمی‌باشد.
11ـ اگر شخصی برای تحقیق ازدواج آمده باشد می‌توان تمام حقیقت را بازگو نمود؟ آیا غیبت و یا هدر دادن آبرو محسوب نمی‌گردد؟ با توجه به اینکه اگر نگوییم خانواده پسر یا دختر گرفتار و بدبخت میشود تکلیف چیست؟
جواب: در مقام مشورت، بیان خصوصیات تا حدیکه فی‌الجمله رفع ابهام شود مانع ندارد ولی اگر موجب هتک حیثیت خانوادگی زن شود جائز نمی‌باشد.
12ـ آیا دختر و پسری که باهم دوست هستند برای آن که به حرام نیفتند می‌توانند عقد محرمیت و صیغه موقت بدون اجازه پدر دختر بخوانند؟
جواب: بدون اذن پدر جائز نمی‌باشد.
13ـ دختری با پسری متواری و فرار کرده، بدون اجازه پدر عقد آنان جائز و صحیح است؟
جواب: اگر منع پدر ازدواج آنان را مستلزم ضرر نباشد برای دختر بنابراحتیاط واجب نباید بدون اذن پدر عقد بخواند.
14ـ در موردی که دختر رشیده تحصیل کرده و پدر مانع ازدواج باشد آیا اجازه حاکم شرع لازم است یا خود می تواند عقد بخوانند؟
جواب: در مورد دختر رشیده با وجود پدر و جد پدری حاکم شرع ولایت ندارد مگر منع پدر بر خلاف مصلحت مولی‌علیه(دختر) باشد و کفو دیگری برای او نباشد در این صورت ولایت پدر ساقط میشود.
15ـ اگر زن تحصیل کرده و باسواد باشد مرد بی‌سواد و کارگر ساده کفو هم محسوب می گردد؟
جواب: مرد و زن در صورتیکه مؤمن باشند کفو یکدیگر حساب می‌شوند ولو هردو تا یا یکی سواد نداشته باشد.
16ـ سطح فرهنگی تحصیلی و دینی، اخلاقی نقشی در کفائت دارد یا خیر؟
جواب: در کفویت زن و مرد دین نقش موضوعی دارد.
17ـ وضعیت اقتصادی دو فامیل آیا ملحوظ گردد یا نه؟
جواب: وضعیت اقتصادی اگر لحاظ شود مناسب است اما شرط کفویت نمی‌باشد.
18ـ فرد با ایمان و نماز خوان با آدم تارک الصلوه که در قید و بند مذهب نیست می‌تواند ازدواج کند؟
جواب: ازدواج با افراد غیر مسلمان و ضاله جائز نمی‌باشد.
19ـ آیا ازدواج با کمونیست‌ها و افراد گروه ضاله و یا افرادی که برای آنها جاسوسی می کنند حلال و جائز است؟
جواب: با افرادی که در قید و بند مذهب نمی‌باشند نباید ازدواج کرد.
20ـ آیا سیده با مرد عام و برعکس کفو هستند و ازدواج آنها صحیح است؟
جواب: سیده با غیر سید و یا بالعکس اگر مؤمن باشند کفو یکدیگرند و ازدواج آنان با یکدیگر صحیح است.
21ـ دعوت مطرب در مجالس عروسی و پول دادن به آنان و همچنین پول دادن به کسی که مجلس را گرم و رقاصی می کند جائز است؟
جواب: دعوت آنان و رقاصان در مجالس جائز نمی‌باشد و همچنین پول دادن به آنها جائز نیست.
22ـ موسیقی محلی(هزارگی) در محافل جشن و عروسی جایز و حلال است؟
جواب: موسیقی در مجالس عروسی خصوصی زنان اگر مفاسد اخلاقی و بی‌بندباری نداشته باشد محکوم به جواز است و اگر موجب مفاسد اخلاقی شود جائز نیست و در حکم حرمت فرقی بین موسیقی محلی و غیر محلی نمی‌باشد.
23ـ بلوتوث کردن، نگهداری آوازها و موسیقی مطرب اشکال دارد؟
جواب: نگهداری آوازهای موسیقی مطرب اشکال دارد محکوم به عدم جواز می باشند.
24ـ رایت کردن و کپی کردن و پخش و خریدن فیلم‌هایی که صحنه‌های غیر اخلاقی دارد جایز میباشد؟
جواب: رایت کردن، کپی کردن و پخش فیلمهای غیراخلاقی اشاعه فحشاء است و جایز نیست.
25ـ آیا نگهداری و خرید ماهوراه‌ها جایز است؟
جواب: خرید ماهواره اگر به قصد خاص استفاده حلال باشد مانعی ندارد و الا جایز نیست.
26ـ وجوب مخارج نفقه زن و یا دختر از حین عقد است یا عروسی؟ آیا تفاوتی میان ثیبات و ابکار هست یا خیر؟
جواب: بعد از عقد اگر زوجه از هر جهت برای زوج تمکین می‌کند وجوب نفقه از حین عقد است و اگر تمکین نمی‌کند وجوب نفقه بعد از عروسی میباشد و فرقی بین ثیبات و ابکار نیست.
27ـ طلاها و یا کالاهایی که داماد در دوران عقد یا بعد از عروسی برای عروس می‌خرد هدیه محسوب میشود یا امانت؟
جواب: لوازماتی که برای عروس داده میشود هدیه و یا هبه حساب میشود.
28ـ بازی با وسایل تفریحی مانند نرد و شطرنج یا پاسور آیا جایز می باشد؟
جواب: پاسور و شطرنج از اسباب قمار میباشد بازی با آنها حایز نیست.
29ـ آیا اعتیاد به مواد مخدر با انواع و اقسام آن از موجبات فسخ نکاح محسوب میگردد؟
جواب: به عنوان اولی اعتیاد از موجبات فسخ نکاح حساب نمی‌شود.
30ـ آیا شرط کردن حق طلاق و یا حق مسکن و یا وکالت طلاق زن در عقد نکاح دائم صحیح است؟
جواب: شرط حق طلاق برای زوجه باشد صحیح نیست، شرط حق مسکن و یا شرط اینکه زوجه وکیل بدون عزل در طلاق از جانب زوج باشد صحیح است.
31ـ اگر داماد قدرت پرداخت شیربهاء را نداشته باشد و پدر هم بدون آن اجازه عقد ندهد آیا می توانند بدون اذن پدر زوجه عقد بخوانند؟
جواب: اذن پدر شرط است مگر اینکه منع پدر در این مورد ضرر باشد برای دختر و کفو دیگری برای ازدواج با او نباشد.
32ـ در مواردی که دختر و پسر عاقد را فریب داده باشد(که دختر پدر ندارد) بعدا کذب آن معلوم گردد عقد صحیح است؟آیا عاقد وظیفه در قبال آن ندارد؟
جواب: اگر عاقد اطمینان حاصل کرده است اینکه پدر ندارد وظیفه ندارد و بنابر احتیاط باید عقد را مجددا با اذن پدر بخواند.
33ـ با توجه به اینکه تعدادی در ذی اهل علمند اما از سواد کافی بهره‌مند نیستند از چه راههایی می‌توان فهمید که عاقد صلاحیت خواندن عقد را دارد؟
جواب: باید عاقد صلاحیت خواندن عقد را صحیحا داشته باشد در این جهت باید اطمینان حاصل نمود.
34ـ روحانی که اطمینان به صحیح خواندن آن نداریم در صورتی که به خاطر حفظ حیثیت و آبروی روحانیت از اجراء ممانعت صورت نگیرد آیا این عقد صحیح است؟یا حتما احراز لازم است و باید یقین به صحیح خواندن آن پیدا کنیم؟
جواب: در موردیکه اطمینان نباشد بر اینکه عاقد صلاحیت عقد خواندن را صحیحا دارد نباید آن کس عقد بخواند.
35ـ شروط ضمن عقد را در چه صورت و در کجا جایز نمی‌دانید؟
جواب: در صورتیکه شرط مخالف کتاب و سنت باشد اعتبار ندارد مانند اینکه در عقد دائم زن و مرد شرط کنند که از یکدیگر ارث نبرند یا شرط کند شوهر که حق داشته باشد زنش را ملزم کند به امور خلاف شرع و حجاب نداشته باشد و یا زن شرط کند حق داشته باشد که شوهر حق استمتاع نداشته باشد غیر از شروط باطله شروط دیگر صحیح است و در مورد بطلان شرط فقط شرط باطل است نه عقد.
36ـ شروطی در(مقدمات) مجلس(گفتگوی قبل از عقد) بین طرفین امضاء میگردد(از طرف عروس یا داماد ولی خانواده‌های آنان) عاقد گاهی عقد را بر شروط مذکور جاری می‌نماید و گاهی هم به صورت مطلق می‌گذارد در چه صورت لازم الوفاء میباشد؟ آیا با انتفاء شروط عقد هم منتفی می گردد و حکم آن چیست؟
جواب:در صورتیکه عقد مبتنی بر شرط خوانده شود آن شرط لازم الوفاء میباشد.
37ـ مراد از اینکه شروط عقد باید در ضمن عقد لازم دیگر خوانده شود چیست و چگونه می باشد؟
جواب: مثلا بیع عقد لازم است در ضمن آن شرط کنند که مشتری خیار مجلس نداشته باشد یا در عقد اجاره مستاجر حق واگذاری منزل را به کس دیگری نداشته باشد این شروط صحیح است و یا در ضمن عقد نکاح شرط کند که زن وکیل بدون عزل در طلاق باشد.
38ـ دختر و پسری به شدت به هم علاقه دارند پدر دختر مانع ازدواج آنهاست و چندین بار هم به خواستگاری رفته است اما پدر دختر مانع ازدواج آنهاست آیا می‌توانند بدون اذن پدر ازدواج و عقد نمایند؟
جواب: اذن پدر شرط است مگر اینکه کفو دیگری فعلا برای دختر نباشد و شوهر نکردن برای او ضرر باشد در این صورت ولایت پدر ساقط است.
39ـ زنی ادعا می‌کند که شوهر ندارد آیا عقد آن بدون تفحص و تحقیق جایز است؟ یا احراز لازم است؟
جواب: اگر زن از جهت تدین مورد اتهام نباشد و بدون مبالات نباشد بدون فحص سخن او قبول است.
40ـ مردی ادعا می‌کند که زن ندارد بعد از عقد کذب آن معلوم میشود آیا زن حق فسخ یا طلاق دارد؟
جواب: کذب مرد موجب فسخ عقد و یا موجب حق طلاق برای زن نمی‌شود.
41ـ اگر خانواده عروس عیوب دخترشان را بازگو ننماید و بعد از عروسی معلوم شود که دختر حواس درست و حسابی ندارد یا فاسد است مرد حق ادعای غرامت دارد یا خیر؟
جواب: سکوت خانواده عروس از عدم وصف کمالی زن موجب غرامت و حق فسخ عقد نمی‌شود مگر اینکه وصف کمال یا عدم نقص شرط باشد برای ازدواج و یا عدم حواس زن به حد جنون باشد در این صورت فقدان شرط موجب غرامت و جنون موجب فسخ عقد می شود همانند عیوب شش گانه دیگر خوره، برص، افضاء، کوری ،لنگ بودن و جنون یا بطوریکه معلوم شود.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ