بسمه تعالی
محضر مبارک مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی موحدی نجفی(دام ظله العالی) سلام و احترام.
ضمن آرزوی سلامتی و طول عمر برای حضرت عالی، خواهشمند است نظر مبارک را در مورد پرسش های زیر بیان فرمایید:
1ـ آیا پرداخت سهم سادات منوط به اجازه مرجع تقلید است یا بدون کسب اجازه هم می‌توان پرداخت نمود؟
بسمه تعالی
جواب: نیاز به اجازه دارد.
2ـ آیا به هدایا و همین طور اموالی که فقرا به عنوان وجوهات دریافت می‌کنند خمس تعلق میگیرد؟
بسمه تعالی
جواب: خمس تعلق نمی‌گیرد.
3ـ آیا خمس به شهریه طلبه ها تعلق میگیرد؟
بسمه تعالی
جواب: متعلق خمس نمی‌باشد.
4ـ به اموال مهاجرینی که جا و مکان ندارند خمس تعلق میگیرد؟
بسمه تعالی
جواب: آنچه از مخارج سال زائد آید متعلق خمس می‌باشد.
5ـ به اموال صغیر خمس تعلق میگیرد؟
بسمه تعالی
جواب: خمس تعلق میگیرد.
6ـ تصرف در اموال غیر مخمس، از قبیل هبه، معاوضه، فروش و قرض دادن قبل از پرداخت خمس جایز است؟
بسمه تعالی
جواب: تصرفات فضولی می‌باشند و نیاز به اذن حاکم شرع دارند.
7ـ آیا کسی که از اولین زمان تکلیفش تا کنون اصلا خمس نداده، تمام اموالش حساب و مصالحه می‌شود؟
بسمه تعالی
جواب: اموالی که سرمایه او باشد متعلق خمس و در مورد مشکوکات مصالحه مانع ندارد.
8ـ با انتقال اموال غیر مخمس، خمس به گردن منتقل کننده می‌ماند؟ و آخذ می تواند به آن تصرف کند؟
بسمه تعالی
جواب: خمس به ذمه منتقل کننده می‌باشد و با علم آخذ اینکه اموال خمس می‌باشد حق تصرف ندارد.
9ـ سر سال غیر قرار دادی از زمان شروع به کار است یا حصول فایده؟
بسمه تعالی
جواب: از زمان حصول فایده می‌باشد.
10ـ آیا به نمائات متصله و منفصله اشجار مثمر و غیره، خمس تعلق میگیرد؟
بسمه تعالی
جواب: نماء متصل رشد اضافی آن متعلق خمس نمی‌باشد.
11ـ مصارف احداث زمین برای استفاده، از قیمت روز آن کسر می شود؟ و آن زمین خمس دارد؟
بسمه تعالی
جواب: اگر زمین برای سرمایه احداث شده است به قیمت روز حساب می‌شود.
12ـ اگر زمین و خانه را از منافع بین سال احداث و بسازد خمس دارد؟
بسمه تعالی
جواب: اگر مورد نیاز شخصی باشد خمس ندارد.
13ـ در سؤال فوق اگر از اموال متعلق خمس یا مشکوک ساخته شود و برای استفاده شخصی ساخته باشد آیا قیمت روز خرید وساخت ملاک است یا زمان حال؟
بسمه تعالی
جواب: زمان حال ملاک است.
14ـ آیا به پول رهن منزل خمس تعلق میگیرد؟ بر فرض تعلق، اگر تخمیس کند به مضیقه قرار میگیرد آیا مجاز است فعلاً پرداخت نکند؟
بسمه تعالی
جواب: مادام نیاز به رهن دارد پول رهن متعلق خمس نمی‌باشد.
15ـ کسی که سال خمسی ندارد و بدون وصیت فوت کند و بچه صغیر هم دارد اموالش تخمیس می‌شود؟ خمس مقدم است یا سایر دیون؟
بسمه تعالی
جواب: مال الارث خمس ندارد و اگر خمس بدهکار بوده است مثل باقی دیون میت می‌باشد. قبل از تقسیم، خارج می‌شود.
16ـ با فوت مالک که سال خمسی دارد خمس به درآمد فعلی تعلق میگیرد یا منافع سال های قبل او نیز خمس دارد؟
بسمه تعالی
جواب: فقط درآمد فعلی او متعلق خمس است.
17ـ کسی که بدهکار است و سر سال خمسی، غیر خوراکی چیزی اضافه ندارد آیا می‌تواند آن را به جای بدهکاری حساب کند؟
بسمه تعالی
جواب: اگر بدهکار است مبلغ بدهکاری او متعلق خمس نمی‌باشد.
18ـ کفن و برد یمانی و قبر اگر از منافع بین سال تهیه شود خمس دارد؟
بسمه تعالی
جواب: احتیاطاً تخمیس نماید.
19ـ کسی که اصلا خمس نمی دهد و یا نداده، می شود از غذای آن استفاده کرد و در خانه آن نماز خواند؟
بسمه تعالی
جواب: اگر یقین به خمس بودن مواد غذایی و غیره ندارد و شک دارد، معامله و معاشرت با او جایز است.
20ـ اموال متعلق خمس را می توان نذر کرد؟
بسمه تعالی
جواب: نمی‌توان نذر کرد.
21ـ اموالی که در وسط سال به عنوان نذر در نظر گرفته شده ولی قبل از ادای نذر سر سال برسد خمس تعلق
میگیرد؟
بسمه تعالی
جواب: خمس ندارد.
22ـ با وجود فقرا می شود زکات فطره را جای دیگری مصرف کرد؟
بسمه تعالی
جواب: خلاف احتیاط می‌باشد.
23ـ آیا می شود بدهکاری سال های قبل را از منافع سال جاری کسر کرد؟
بسمه تعالی
جواب: نمی‌تواند از منافع سال جاری حساب کند. باید منافع جاری را تخمیس نموده از این منافع تخمیس شده حساب نماید.
24ـ اگر اموال متعلق خمس و صاحب آن اموال ضرورت به ازدواج یا تداوی مریض داشته باشد می‌تواند خمس را نپردازد؟
بسمه تعالی
جواب: هر مقداری که زاید بر مخارج سال بماند متعلق خمس است ولو نیازی به ازدواج و ... داشته باشد مانع از تعلق خمس زاید بر مؤنه سال نمی‌باشد.
25ـ آیا می‌شود خمس سال قبل را تدریجاً از منافع سال بعد پر داخت؟
بسمه تعالی
جواب: نمی‌توان پرداخت نمود، مگر بعد از تخمیس منافع سال جاری.
26ـ آیا سود بانکی حلال است؟
بسمه تعالی
جواب: اگر سود قرض‌الحسنه نباشد به کیفیت وکالت بانک، مشارکت و مضاربه سود دریافت نماید جایز است.
27ـ آیا پرداخت خمس سود بانکی فوراً واجب است یا بعد از گذشت سال؟
بسمه تعالی
جواب: مخیر است اینکه فوراً پرداخت نماید و یا بعداً پرداخت کند.
28ـ آیا دیه و منافع آن خمس دارد؟
بسمه تعالی
جواب: اصل دیه خمس ندارد و منافع آن اگر زاید بر مخارج سال بماند خمس دارد.