احكام سجده سهو
(مسئله 1239) سجده سهو در دو مورد ـ مطابق دستوري كه گفته خواهد شد ـ واجب مي‌شود:
1ـ هرگاه در نماز چهار ركعتي پس از سجدة دوم شك كند چهار ركعت خوانده است يا پنج ركعت .
2ـ هرگاه تشهد را فراموش نمايد كه پس از قضاي‌آن بايد دو سجدة سهو به‌جا آورد.
همچنين در پنج مورد بنا بر احتياط بايد بعد از سلام نماز دو سجدة سهو به جا آورد:
1ـ هرگاه در بين نماز از روي اشتباه حرفي بزند . (كلام سهوي)
2ـ هرگاه بي‌جا سلام نماز را بگويد ؛ مثلاً در ركعت اول از روي اشتباه سلام دهد .
3ـ هرگاه يک سجده را فراموش كند كه بعد از قضاي آن بنا بر احتياط واجب دو سجدة سهو به جا آورد .
4ـ هرگاه جايي كه بايد بايستد از روي اشتباه بنشيند ، يا جايي كه بايد بنشند از روي اشتباه بايستد .
5ـ هرگاه از روي اشتباه چيزي به نماز اضافه و يا كم نمايد .
و احكام اين موارد در مسائل آينده بيان مي‌شود .
(مسئله 1240) اگر انسان از روي اشتباه يا به خيال اينكه نمازش تمام شده حرف بزند بنا بر احتياط واجب بايد دو سجدة سهو به جا آورد .
(مسئله 1241) براي حرفي كه از آه كشيدن ، سرفه كردن و مانند آن پيدا مي‌شود سجدة سهو واجب نيست ؛ ولي اگر مثلاً از روي اشتباه آه يا آخ بگويد بنا بر احتياط واجب بايد دو سجدة سهو به جا آورد .
(مسئله 1242) اگر چيزي را كه غلط خوانده دوباره به طور صحيح بخواند ، براي دوباره خواندن آن سجدة سهو لازم نيست .
(مسئله 1243) اگر از روي اشتباه تسبيحات اربعه را نگويد بنا بر احتياط واجب پس از نماز دو سجدة سهو به جا آورد.
(مسئله 1244) اگر در جايي كه نبايد سلام نماز را بدهد از روي اشتباه بگويد: «ألسَّلامُ عَلَيْنا و عَلي عِبادِ اللّه الصّالِحين» يا بگويد: «ألسَّلامُ عَلَيْكُم و رَحْمَهُ اللّهِ وبَرَكاتُهُ» يا مقداري از اين دو سلام را بگويد بنا بر احتياط واجب بايد دو سجده سهو به جا آورد .
(مسئله 1245) اگر در جايي كه نبايد سلام دهد از روي اشتباه هر سه سلام را بگويد در سجده سهو كافي است .
(مسئله 1246) اگر سجده سهو واجب را عمداً انجام ندهد گناه كرده و واجب است هر چه زودتر آن را به جا آورد ؛ و اگر از روي فراموشي به جا نياورد بايد هرگاه متوجه شد آن را انجام دهد . و در هر دو صورت لازم نيست نماز را دوباره بخواند .
(مسئله 1247) اگر سجده سهو را فراموش كند و در نماز واجب بعد يادش بيايد ، بايد پس از اتمام نماز فوراً آن را به جا آورد .
(مسئله 1248) اگر شک دارد يكي از موارد سجدة سهو براي او پيش آمده يا نه ، لازم نيست آن را به جا آورد؛ ولي اگر احتياطاً آن را انجام دهد اشكال ندارد .
(مسئله 1249) كسي كه شک دارد مثلاً يك بار دو سجدة سهو بر او واجب شده يا دو بار ، اگر يك بار دو سجدة سهو به جا آورد كافي است .
(مسئله 1250) اگر بداند در دو سجده سهو از روي اشتباه سجده‌اي كم يا زياد شده است بنا بر احتياط دوباره دو سجدة سهو به جا آورد .
سجده سهو
(مسئله 1251) دستور سجده سهو آن است كه نمازگزار پس از سلام نماز بلافاصله نيت دو سجدة سهو كند و بنا بر احتياط واجب پيشاني را روي چيزي كه سجده بر آن صحيح است گذاشته و بگويد: «بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ وَ صَلَّي اللهُ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ» يا «بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ أللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد» ؛ ولي بهتر بلكه احوط آن است كه بگويد: «بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ ألسَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الَّنَبِيُّ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَكاتُه» . آن‌گاه سر از سجده برداشته ، بار ديگر به سجده رود و همين ذكر را بگويد و پس از آن تشهد بخواند و سلام آخر را بگويد .
(مسئله 1252) بنا بر احتياط واجب آنچه در سجده نماز معتبر است ـ مانند: وضو داشتن ، پاك بودن بدن و لباس ، پوشش بدن ، رو به قبله بودن ، گذاشتن هفت موضع بر زمين ، نهادن پيشاني بر چيزي كه سجده بر آن صحيح است و نشستن ميان دو سجده ـ در سجدة سهو نيز رعايت شود .
(مسئله 1253) هنگامي‌كه پس از سلام نماز قصد سجدة سهو مي‌كند نيت سجدة سهو را به زبان جاري نكند ؛ بلكه بايد تنها توجه به انجام آن داشته باشد .