احکام قبله

(مسئله841) قبله مسلمين كعبه معظمه و محازات آن است ، از اعماق زمين تا اوج آسمان .

(مسئله842) كسي كه عالما و عمداً برخلاف قبله نماز بخواند باطل است مطلقا در وسعت وقت نماز باشد و چه در ضيق وقت .

(مسئله843) كسي كه در مسجدالحرام و نزديك كعبه است بايد هنگام نماز به طور دقيق رو به كعبه ايستاده و كعبه را مقابل خود قرار دهد ولي كساني كه در جاهاي دور قرار دارند اگر به گونه‌اي به سمت خانه خدا بايستند كه گفته شود رو به قبله ايستاده‌اند كافي است .

(مسئله844) نماز خواندن به سمت قبله يكي از سه حالت را دارد:

اگر ايستاده نماز مي‌خواند ، كافي است جلوي بدن مانند صورت و سينه به سمت قبله باشد و لازم نيست سر زانوها و انگشتان پا هم به طرف قبله باشد .

چنانچه مجبور باشد نشسته نماز بخواند ، بايد به گونه‌اي قرار گيرد كه صورت ، سينه و سر دو زانوي او رو به قبله باشد .

اگر مجبور باشد خوابيده نماز بخواند بايد طوري به پهلوي راست بخوابد كه جلو بدن او به سمت قبله باشد ، و اگر نمي‌تواند ، بايد به پهلوي چپ به گونه‌اي بخوابد كه جلو بدن او رو به قبله قرار گيرد ، و اگر به اين طور هم نمي‌تواند بايد به پشت به گونه‌اي بخوابد كه كف پاهاي او رو به قبله باشد .

(مسئله845) نماز احتياط و سجده يا تشهد فراموش شده حكم اصل نماز را دارد و بايد رو به قبله خوانده شود ؛ همچنين بنا بر احتياط واجب سجده سهو نيز همين حكم را دارد .

(مسئله846) نمازهاي مستحبي را اعم از نوافل يوميه و غير يوميه را بالاختيار مي‌توان در حال راه رفتن و يا سواره خواند ، و اگر كسي در اين دو حال نماز مستحبي را بخواند لازم نيست رو به قبله باشد ، ركوع و سجود را به ايماء و اشاره انجام دهد و همچنين بالاختيار مي‌تواند در نمازهاي مستحبي سوره را نخواند .

(مسئله847) جستجو براي پيدا كردن سمت قبله واجب است ، و نمازگزار مي‌تواند به گفته دو شاهد عادل كه از روي نشانه‌هاي حسي شهادت مي‌دهند يا به قول كسي كه از روي قاعده علمي قبله را مي‌شناسند و محل اطمينان عمل كند ، و اگر هيچ‌يك از اين راهها ممكن نشد ، بايد به گماني كه از محراب مسجد مسلمانان يا قبور آنان يا از راههاي ديگري پيدا مي‌شود عمل نمايد ، حتي اگر از گفته فاسق يا كافري كه به واسطه قواعد علمي قبله را مي‌شناسد گمان به قبله پيدا كند كافي است .

(مسئله848) كسي كه گمان به قبله دارد چنانچه بتواند گمان قوي‌تري پيدا كند نمي‌تواند به گمان خود عمل نمايد ، مثلاً اگر ميهمان از گفته صاحبخانه گمان به قبله پيدا كند ولي بتواند از راه ديگر گمان بيشتري حاصل نمايد ، نبايد به گفته صاحبخانه قناعت كند .

(مسئله849) اگر براي پيدا كردن قبله وسيله‌اي ندارد يا با اين‌كه كوشش كرده گمانش به طرفي نمي‌رود ، چنانچه وقت نماز وسعت دارد بنا بر احتياط واجب چهار نماز به چهار طرف بخواند و اگر به اندازة چهار نماز وقت ندارد به اندازه‌اي كه وقت دارد نماز بخواند ، مثلا اگر فقط به اندازة يك نماز وقت دارد ، بايد نماز را به هر طرفي كه مي‌خواهد بخواند و بنا بر احتياط مستحب قضاي نماز را هم به جا آورد و بايد نمازها را به گونه‌اي بخواند كه يقين كند يكي از آنها رو به قبله بوده ، يا انحراف آن به طرف دست راست يا دست چپ قبله نرسيده باشد ، يعني كمتر از 45 درجه باشد .

(مسئله850) اگر يقين يا گمان كند كه قبله در يكي از دو طرف است ، بايد به هر دو طرف نماز بخواند ، ولي احتياط مستحب آن است كه در صورت گمان به هر چهار طرف نماز بخواند .

(مسئله851) كسي كه بايد به چند طرف نماز بخواند اگر بخواهد نماز «ظهر و عصر يا مغرب و عشاء» را بخواند ، بهتر آن است كه نماز اول را به هر چند طرفي كه واجب است بخواند سپس نماز دوم را شروع كند .

(مسئله852) كسي كه يقين به قبله ندارد مي‌تواند در كارهايي به جز نماز مانند سر بريدن حيوان كه رو به قبله بودن در آن شرط است به گمان عمل نمايد ، و اگر گمان ممكن نيست به هر طرف كه انجام دهد صحيح است ، ولي در سر بريدن حيوان تا هنگامي‌كه نياز شديد پيدا نكرده بنا بر احتياط ذبح نكند .

(مسئله853) كسي كه به طرفي كه آن را قبله مي‌دانست و يا دو شاهد عادل گواهي داده بود كه آن طرف قبله است نماز بخواند و بعد از نماز كشف خلاف شود ؛ پس اگر قبله پيش روي او باشد و قبله ميان سمت چپ و راستش باشد نمازش صحيح است و احتياج به اعاده ندارد .

(مسئله854) اگر در فرض بالا خيلي از قبله منحرف شده و قبله در سمت پشت سر او قرار گرفته ، اگر پيش از تمام شدن وقت متوجه شود بايد آن را اعاده كند و اگر وقت نماز سپري شده نمازش صحيح است و قضا ندارد .

(مسئله855) كسي كه با آگاهي و يا گواهي شاهدان به سوي قبله ايستاده مشغول نماز است ، اگر در وسط نماز كشف خلاف شود اگر قبله پيش رويش در ميان سمت راست و چپ بوده باشد به سوي قبله برمي‌گردد و نمازش را به اتمام مي‌رساند و اگر انحراف بيشتر از آن باشد نمازش باطل است بايد آن را از سر بگيرد .

(مسئله856) اگر عالماً و عامداً حيواني را به طرف غير قبله ذبح يا نحر كند آن مذبوح و منحور نجس و حرام است ، ولي اگر نسيانا يا جهلا يا در اثر ندانستن جهت قبله يا در اثر عدم امكان به طرف قبله بر خلاف قبله باشرايط شرعي ذبح يا نحر كند ، حرام نمي‌باشد .

(مسئله857) اگر ميت مسلمان را چه عمداً و چه نسياناً و چه خَطئاً رو به قبله دفن نكرده باشد ، مادامي‌كه بدن متلاشي نشده باشد ، يا هتك و اهانت نباشد واجب است نبش قبر كند و به سوي قبله دفن نمايد .