بسم الله الرحمن الرحيم
الحمدلله رب العالمين والصلاة والسلام علي سيدنا و نبينا محمد و آله الطيبين الطاهرين و لعنة الله علي اعدائهم اجمعين .
قال‌الله تبارك و تعالي: وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلا وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ. [1]
موقعيت زمانی و مكانی حج
مقدمه: حج يكي از اركان دين اسلام و از ضروريات آن مي‌باشد . وجوب آن به دليل قرآن، احاديث وارده از نبي اكرم(صلی الله علیه و آله) و ائمه معصومين(علیهم السلام) بيان شده است و بر هر مكلفي كه جامع شرایط استطاعت باشد انجام آن واجب مي‌باشد و ترک آن با علم و آگاهي از گناهان كبيره و انكار آن موجب كفر است.
به بيان روايات صحيحه كسي كه حجة الاسلام بر او واجب بوده و آن را بدون عذر به جا نياورد، چنين كسي در حال مردن به يهوديت يا به نصرانيت از دنيا خواهد رفت. [2]
جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ قِيَامًا لِلنَّاسِ. [3] خداوند سبحان كعبه را بيت مكرم امن، جايگاه قيام ناس، و قبلة جهانيان قرار داده و حج تجلی‌گاه وحدت مسلمین است.
حج در ميان دستورات عبادي اسلام موقعيت خاص ظاهري و معنوي دارد به گونه‌اي خداوند متعال اين عبادت را با كيفيت موقعيت زماني و مكاني، تهيه مقدمات و طي مسافت بيابان حجاز ورود به ميقات، كندن لباسهاي با فرم و نشان، پوشيدن لباس احرام بعد هم طواف كعبه و نماز، سعي صفا و مروه، وقوف در عرفات و مشعر، مني و رمي جمره، قرباني و تقصير و... برنامه‌ريزي نموده است كه اگر حاجي درست حج را انجام بدهد اين حج او را بيمه نموده و رستگار مي‌شود.
از جهت موقعيت زماني انجام حج در میان اشهر الحرم و اشهر الحج قرار داده شده است (ماههای شوال، ذي‌القعده، ذي‌الحجه). خداوند متعال از نظر زماني اين ماهها را زمان امنيت و در آنها جنگ ابتدايي را ممنوع قرار داده است حتي مسلمين در ماههاي حرام حق ندارند با دشمنان اسلام جنگ كنند مگر اينكه دشمنان وارد جنگ شوند و حرمت اين ماهها را بشكنند در اين صورت دفاع واجب خواهد بود به همين حكمت مي‌توان گفت: كه در اين ماهها و ايام محترم، حجاج از سرتاسر جهان عازم بيت الله مي‌شوند و كسي حق تعرض به آنان ندارد تا آنها با كمال اطمينان و امنيت در اين ماهها و ايام محترم و امنيت فريضه حج را انجام دهند .
و اما حج از نظر موقعيت مكاني آن‌گونه اهميت دارد كه خداوند سبحان انجام اين فريضه را در سرزمين خاص مكه در حرم امن خويش قرار داده است و خداوند از باب لطف اينكه در روي زمين جايي و محل پناهگاه همة مخلوقاتش باشد تا در حرم الهي احدي بر احدي متعرض نشود سرزمين مكه را پناهگاه عمومي و حرم خويش قرار داده است و خانة كعبه از هر طرف چهار فرسخ در چهار فرسخ حرم الهي است و احترام آن بر تمام مردم واجب مي‌باشد .
در حرم الهي گذشته از انسان، حيوانات و گياهان نيز محترمند ، شكار نمودن حيوانات و رم دادن پرندگان و كبوتران در حرم جائز نيست حتي در حرم قطع درختان و گياهان ممنوع است و احترام حرم الهي به حدي است كه جاني و قاتل در آنجا مأمون است و اگر كسي در خارج حرم جنايت كند و پناهنده شود به حرم الهي و مكة معظمه مادامي كه در حرم باشد كسي حق ندارد او را دستگير نمايد؛ بله او را مي‌تواند از جهت مواد غذايي در تنگنا قرار دهد تا از تشنگي و گرسنگي مضطر شده و از حرم خارج شود آنگاه مي‌تواند او را دستگير نمايد.
خداوند متعال به لحاظ عمل فريضة حج در روي زمين مكه را حرم خويش قرار داده است تا از هر نقطة عالم از شرق وغرب، از فضا و دريا، از زمين و هوا مسلمانان جهان وارد مكة معظمه شوند و در حرم امن خدواند با كمال اطمينان و آرامش مناسك حج را انجام دهند و احدي چه دوست و چه دشمن حق ندارند بر حاجيان در سرزمين مكه متعرض شوند و...
به حسب روايات كعبة معظمه محاذي بيت المعمور است كه در آسمان چهارم مي‌باشد و بيت المعمور محاذي عرش است، همان‌گونه كه در زمين مردم كعبه را طواف مي‌كنند ملائكه در آسمان چهارم بيت المعمور را طواف مي‌كنند و حاملان عرش الهي عرش را طواف مي‌كنند.
به بيان ديگر كعبة معظمه در زمين محل طواف ناس و مردم است و بيت المعمور در آسمان چهارم محل طواف ملائكه و عرش محل طواف حاملان عرش و مقربين الهي مي‌باشد و طواف حاجيان در ايام حج مقارن است با طواف ملائكه در آسمان و هم زمان است با طواف حاملان عرش، گوارا بر حاجيان بيت‌الله الحرام كه همراه با ملائكه و حاملان عرش كعبه معظمه را طواف مي‌كنند. حجکم مقبول و سعیکم مشکور.
يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأرْضِ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَ هُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ. [4]
و ما توفيقي الا بالله العلي العظيم عليه توكلت و اليه أنيب.
این رساله مطابق با فتاوی این‌جانب و عمل به آن در اعمال حج و عمره مجزی می‌باشد، انشاءالله. و آخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمین.
محمد باقر موحدی نجفی
1390 ه.ش
_________________________
[1] ـ سوره آل عمران آيه 97
[2] ـ وسائل الشيعه ج 8 ، ص 21 ابواب الحج باب 5 ، ح 3 و 4
[3] ـ سوره مائده آیه 97
[4] ـ سوره تغابن آيه 1