شرایط حج تمتع
(مسئله 137) در حجّ تمتّع چند شرط معتبر است:
اول: نيّت عمره وحج تمتّع كند؛ پس اگر نيّت حج ديگري كند يا در نيّت ترديد داشته باشد كافي نيست.
دوم: عمره و حج هر دو با هم در ماههاي حج يعني شوّال و ذيقعده و ذيحجّه واقع شوند.
سوم: عمره و حج هر دو در يك سال واقع شوند. پس اگر عمره را بجا آورد و حج را براي سال بعد تأخير اندازد، حج تمتّع او صحيح نيست؛ چه در مكه بماند يا از آن خارج شود، و چه در احرام عمره بماند يا از آن بيرون رود.
چهارم: احرام حج در حال توجه و اختيار از خود مكه باشد؛ و از هر جاي مكة قديم باشد كافي است؛ ولي بهتر است از مسجد الحرام باشد؛ و بهترين مكان آن مقام ابراهيم(علیه السلام) يا حجر اسماعيل(علیه السلام) است. پس اگر در حال اختيار از غير مكه احرام ببندد احرام او باطل است و بايد به مكه برگردد و از آنجا احرام ببندد؛ و چون مكه توسعه پيدا كرده بنابراحتياط هر چه نزديكتر به مسجد الحرام احرام ببندد تا احرام در مكة سابق واقع شود؛ ولي اگر احرام از مكه ممكن نباشد از هر جا كه ممكن است بايد محرم شود.
(مسئله 138) لازم نيست انسان اعمال حج و عمره را پيش از احرام ياد گرفته باشد. پس كافي است كه در وقت احرام، عمرة تمتّع يا حج تمتّع را قربه الي الله نيّت كند و كيفيت و تفصيل هر يك از آنها را در وقت عمل از روي مناسك يا به تعليم ديگران ياد بگيرد و عمل نمايد؛ هر چند ياد گرفتن آنها پيش از احرام بهتر و احوط است.
(مسئله 139) پس از انجام عمرة تمتّع بنابراحتياط واجب بايد انسان در مكه بماند و خود را گِرو حج بداند. و اگر براي كاري ناچار است از مكه خارج شود به قصد احرام حج احرام ببندد و با احرام حج از مكه خارج شود به گونه‌اي كه منجر به فوت حج نشود؛ و پس از فراغت از كار خود با همان احرام به عرفات برود. و اگر بيرون رفتن از مكه براي او ضرورت دارد و احرام در آن حال موجب حرج و مشقت است مانعي ندارد بدون احرام خارج شود.
و چنانچه به هر جهت بدون احرام از مكه خارج شد پس اگر در همان ماهي كه عمرة تمتّع را بجا آورده به مكه برمي‌گردد، بدون احرام بازگردد و در وقت حج از مكه احرام ببندد؛ و اگر يك ماه در خارج مي‌ماند در اين صورت به ميقات برود و به قصد عمرة تمتّع احرام ببندد و عمرة تمتّع را دوباره بجا آورد. همچنين است بنابراحتياط واجب اگر در خارج كمتر از يك ماه مي‌ماند ولي در همان ماهي كه عمرة تمتّع را بجا آورده برنمي‌گردد؛ و در اين صورت بنابراحتياط يك طواف نساء نيز بجا آورد.
(مسئله 140) همان طور كه شخص متمتّع [1] پس از انجام عمرة تمتّع بنابراحتياط واجب نبايد از مكه خارج شود، در بين عمرة تمتّع نيز بنابراحتياط واجب نبايد از مكه خارج شود. ولي اگر منزل او در اطراف و نواحي نزديك مكه است به گونه‌اي كه عرفا جزو مكه محسوب مي‌شود، بعد از عمره يا در بين آن مانعي ندارد به منزل خود برود.
(مسئله 141) كسي‌كه وظيفه‌اش حج تمتّع است در حال اختيار و وسعت وقت نمي‌تواند به حج افراد يا به حج قران عدول نمايد. ولي اگر پس از احرام براي عمرة تمتّع احساس كرد كه وقت عمره تنگ شده به گونه‌اي كه اگر بخواهد اعمال عمره را بجا آورد از وقوف به عرفات كه اولين ركن حج است باز مي‌ماند، در اين صورت نيّت عمرة خود را به نيّت حج افراد تبديل كند و خوب است احرام را نيز تجديد نمايد و پس از اتمام حج افراد يك عمرة مفرده بجا آورد؛ و در اين صورت حج تمتّع از عهدة او ساقط مي‌گردد.
و اگر پيش از احرام به قصد عمرة تمتّع احساس كرد كه وقت تنگ شده بنابراحتياط به قصد احرام حج افراد احرام ببندد و عمرة مفرده را نيز بجا آورد؛ و لي اكتفا به آن محل اشكال است. پس اگر استطاعت او باقي ماند يا اينكه از سابق حج براو واجب و ثابت شده بنابراحتياط واجب در سال بعد حج تمتّع را بجا آورد.
همچنين اگر در وسعت وقت به قصد احرام عمرة تمتّع احرام ببندد ولي عمدا اعمال عمره را تأخير اندازد تا اينكه وقت تنگ شود به نحوي كه انجام عمره موجب فوت حج مي‌شود، در اين صورت نيز بنابراحتياط به حج افراد عدول كند و بنابراحتياط احرام را نيز تجديد نمايد؛ ولي اكتفا به آن محل اشكال است.
(مسئله 142) اگر زن در حال احرام در ميقات حائض يا نفساء باشد و اطمينان دارد براي طواف پاك مي‌شود، در همان حال به قصد احرام عمرة تمتّع احرام ببندد ولي صبركند؛ پس اگر پيش از احرام حج پاک شد عمره تمتّع را انجام دهد؛ و اگر پاك نشد و احساس كرد وقت تنگ شده و اگر بماند از وقوف به عرفات باز مي‌ماند، در اين صورت نيّت خود را به نيّت حج افراد تبديل كند وپس از فراغت از حج يك عمرة مفرده بجا آورد. همچنين است اگر در حال احرام پاک بود ولي پيش از طواف خانة خدا خون ديد؛ و اگر بعد از طواف خون ديد به همان حال سعي و تقصير را بجا آورد و عمرة او صحيح است؛ و مي‌تواند به همان حال به قصد احرام حج محرم شود.
(مسئله 143) اگر زن در حال احرام در ميقات حائض يا نفساء است و نمي‌داند براي طواف عمره پاك مي‌شود يا نه و يا اطمينان دارد پاك نمي‌شود، بنابراحتياط احرام ببندد به قصد آنچه وظيفة اوست از عمرة تمتّع يا حج افراد. پس اگر پيش از گذشتن وقت عمرة تمتّع پاك شد عمرة تمتّع را بجا آورد و بعد احرام حج ببندد؛ و اگر پاك نشد با همان احرام حج افراد بجا آورد و بعد از آن يك عمرة مفرده انجام دهد و حج او صحيح است.
_________________________
[1] ـ «شخص متمتّع» شخصي است كه در حال انجام حج تمتّع و عمرة تمتّع است.